Cukrzyca. Co to jest? Czy może mi grozić?

Czym jest cukrzyca?

To grupa chorób metabolicznych, charakteryzujących się niedoborem lub nieprawidłowym działaniem jednego z hormonów - insuliny, czego skutkiem jest podwyższony poziom glukozy we krwi. Jest to substancja, która dostarcza energii potrzebnej do wielu niezbędnych procesów w komórkach. Podwyższony poziom spowodowany jest zaburzeniami wydzielania insuliny przez trzustkę. W przypadku, gdy trzustka wydzieli za mało insuliny, glukoza nie może dostać się do komórki, a co za tym idzie  ta przestaje prawidłowo działać.

Długotrwałe zaburzenia, przy współistnieniu czynników środowiskowych, prowadzą do uszkodzenia narządów wewnętrznych i uniemożliwiają ich prawidłowe działanie. Szczególnie narażonymi organami są oczy, serce, nerki i nerwy. Cukrzyca jest coraz bardziej powszechną chorobą i dotyka coraz więcej osób. W 2010 roku na świecie na cukrzycę chorowało 285 mln osób (6,4% dorosłej populacji), w 2011 r. 366 mln (8,5%), a szacuje się, że w 2040 r. liczba ta wzrośnie do 642 mln (8,9%). Oznacza to, że jednak osoba dorosła na 10 będzie chorowała na cukrzycę. Co 5 sekund ktoś na świecie dowiaduje się, że jest chory na cukrzycę, co 10 sekund ktoś umiera z powodu powikłań tej choroby. Leczenie trwa całe życie i bardzo ważne jest, by jak najwcześniej zatrzymać niekorzystny ciąg zdarzeń. Na szczęście, wzorowa dyscyplina chorego i prawidłowo wytyczona ścieżka leczenia, pozwala na utrzymanie pełnej sprawności życiowej. Jednak najważniejsze to uprzedzić atak wroga. Modyfikacja trybu życia, polegająca na zastosowaniu odpowiedniej diety i zwiększeniu aktywności fizycznej, jest bardzo skutecznym środkiem zapobiegawczym. 

Typy cukrzycy

Istnieje kilka typów cukrzycy: cukrzyca typu 1, typu 2, ciężarnych i inne. Najczęściej występującymi typami cukrzycy jest cukrzyca typu 1 i typu 2.

Cukrzyca typu 1 nazywana jest insulinozależnością. Przyczyny zachorowań na cukrzycę typu 1 nie są do końca znane. Naukowcy zidentyfikowali niektóre geny, których aktywacja zwiększa ryzyko jej wystąpienia. Jednak obecność genów predysponujących nie jest ani konieczna, ani wystarczająca. Muszą jeszcze współistnieć czynniki środowiskowe. W efekcie, chora trzustka produkuje za mało insuliny, lub w ogóle jej nie produkuje, a glukoza nie dociera do komórek, lecz pozostaje we krwi. Wówczas chory, aby jego organizm prawidłowo funkcjonował, musi dostawać insulinę z zewnątrz.

Cukrzyca typu 1, wykrywana jest najczęściej już w młodym wieku i jest łatwa w zdiagnozowaniu poprzez obecność cukru w oddawanym moczu. Największa zapadalność występuje w przedziale wiekowym 10-14 lat. Osoby, które są świadome występowania cukrzycy w rodzinie, powinny regularnie się badać, gdyż istnieje ryzyko, że mogły tę chorobę odziedziczyć.

Cukrzyca typu 2, związana jest z  insulinoopornością. Charakteryzuje się przede wszystkim odpornością komórek na działanie insuliny. Ten typ choroby jest najczęściej diagnozowany wśród zachorowań – to prawie 90 proc. przypadków. Do grupy narażonych na cukrzycę typu 2 należą osoby z nieprawidłową przemianą materii, a także osoby otyłe. Insulinooporność dotyczy w głównej mierze osób starszych, jednak ze wzrostem m.in. występowania otyłości wśród młodzieży i zmniejszeniem aktywności fizycznej, będących czynnikami sprzyjającymi cukrzycy typu 2, coraz częściej diagnozowana jest także w młodym wieku.

Cukrzyca typu 2 jest trudna do wykrycia, ponieważ może rozwijać się bardzo długo i chory może nie zauważać żadnych objawów, dzieje się to najczęściej bezboleśnie. Dlatego, jeśli należy się do grupy ryzyka, należy się regularnie badać, a przede wszystkim zmienić dietę i styl życia na zdrowy!

Czy mnie to dotyczy?

Chorować na cukrzycę może każdy, jednak jest kilka czynników, które sprzyjają rozwijaniu się choroby. Pierwszym i najważniejszym jest skłonność genetyczna do problemów z ilością cukru we krwi, czyli mówiąc wprost, cukrzycę można „odziedziczyć” po chorych członkach rodziny. Drugim czynnikiem jest środowisko, w jakim człowiek żyje i jego tryb życia. Niestety, w ostatnich latach, wraz ze wzrostem otyłości społeczeństwa, znacząco wzrosła liczba chorych na cukrzycę. Trzecim czynnikiem jest wiek, gdyż jak udowadniają badania, im człowiek starszy, tym ryzyko, że zachoruje jest większe. Istnieje także podział czynników ze względu na typ choroby.

Czynniki, które wpływają na powstawanie cukrzycy typu 1:

·zakażenia wirusowe,

·zbyt wczesne wprowadzenie do diety pokarmów zbożowych,

·zbyt krótki okres karmienia piersią,

·dieta bogata w gluten, kofeinę, azotany, sztuczne barwniki, konserwanty i produkty wędzone,

·niedobór witaminy D3 w ciąży i w pierwszych miesiącach życia dziecka,

·toksyny,

·stres,

Czynniki, które wpływają na powstawanie cukrzycy typu 2:

·mała aktywność fizyczna,

·wysokokaloryczna, niezdrowa dieta,

·nadużywanie alkoholu,

·palenie tytoniu oraz wdychanie dymu tytoniowego,

·stres,

·zaburzenia rozwoju płodowego (m.in. zbyt niska lub zbyt wysoka masa urodzeniowa, przekarmienie lub sztuczne karmienie w pierwszych miesiącach życia),

·nadmiar tkanki tłuszczowej.

Objawy cukrzycy

Objawy występowania cukrzycy obu typów są do siebie bardzo podobne. Zarówno insulinozależność, jak i insulinooporność charakteryzuje się wzmożonym pragnieniem, częstym i w zwiększonej ilości oddawaniem moczu, oddawaniem moczu w nocy, utratą wagi, rozdrażnieniem, trudnościami w koncentracji, zmęczeniem i osłabieniem organizmu, pojawieniem się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych.

Zdiagnozować cukrzycę lub ryzyko jej wystąpienia może jedynie lekarz, który na podstawie stwierdzonych objawów, skieruje pacjenta na odpowiednie badania.